Slapend of niet slapend?
Harry Bosma, 2004
Er is een opmerkelijk boek waar ik weinig mee doe. Het is een geavanceerd boek uit een traditie die voor ons wat vreemd is. Ik heb het over the Tibetan Yogas Of Dream And Sleep, geschreven door Tenzin Wangyal Rinpoche. De titel zegt zowel droom en slaap. Terwijl Christoph Gassmann oproept tot meer bewustzijn in de omgang met dromen, praat Tenzin Wangyal Rinpoche ook over bewustzijn tijdens de slaap.
Ik heb de oefeningen wel eens geprobeerd, en had het gevoel dat ik 's
nachts amper enige slaap kreeg. Dat was natuurlijk onwennigheid. Maar,
hoe weet je eigenlijk dat je slaapt als je bij bewustzijn bent. Juist
die bewusteloosheid is voor mij de definitie van slaap. Je verliest je
bewustzijn, dus slaap je.
Blijkbaar
is dat geen goede definitie van slaap. Tenzin Wangyal
Rinpoche zegt dat slaap gerelateerd is aan het stoppen van
zintuigelijke gewaarwording. Hoewel hij specifiek over zien
heeft, neem ik aan dat het voor alle zintuigen geldt. Tot op een
bepaalde hoogte, want mensen gebruiken wekkers juist omdat gehoor
bijvoorbeeld altijd nog wel wat werkt.
Hier is het probleem. Als ik bewust wordt van mezelf midden in de nacht, zonder iets te zien maar wel met bijvoorbeeld wel een gevoel van mijn eigen ademhaling, ben ik dan wakker of slaap ik? Moeilijk te zeggen. Er is bijvoorbeeld zoiets als slaapverlamming, waarbij de gebruikelijke verbinding tussen hersens en spieren niet meer werkt. Gelukkig maar, want het kan knap onhandig zijn als je rondzwerft tijdens je slaap. Ik ben vaak genoeg wakker geworden middenin een paar tellen van slaapverlamming. Dat kan soms even angstig zijn. De zintuigen werken niet, de spieren willen niet. Echter, ik zou niet zeggen dat ik nog steeds sliep.
Een ander voorbeeld. Ik word even bewust midden in de nacht, hoor mezelf ademhalen, kan me geen dromen herinneren, heb geen zintuigelijke indrukken, en verlies dan na zo'n 20 seconden weer bewustzijn. Veel oudere mensen zouden klagen dat ze slecht slapen. Vertel ze het goede nieuws dat ze geavanceerde beoefenaars zijn van Tibetaanse droomyoga. Het verschil is waarschijnlijk dat voor mij - en het is me helaas nog maar enkele keren overkomen - het een plezierig vredige kwaliteit had. Ik betwijfel of slechte slapers daar net zo over voelen, maar misschien wel nadat ze het boek hebben gelezen.
Toch zou het leuk zijn als er nog een ander teken zou zijn van dat je slaapt, zelfs al ben je bij je bewustzijn. Ik laat je het weten als ik hier meer over leer.